Deska do ikony

Ucząc się pisać ikony możemy korzystać z gotowych podobrazi malarskich na płycie, na sklejce lub nawet z grubego, białego kartonu, które to materiały dostępne są w każdym sklepie plastycznym.  Jednak to deska z gruntem stanowi najlepszy i tradycyjny materiał dla ikonopisarza. Na początku robiłam deski tylko dla siebie lecz kilka lat temu potrzeby naszej pracowni wymogły na nas intensywniejsze działania. A założenie sklepu internetowego www.podobraziadoikon.vxm.pl przyczyniło się do powstania stolarni.

Podobrazie do ikony składa się z zaszpongowanej deski, płótna i gruntu klejowo – kredowego. Opiszę po kolei wszystkie etapy powstawania i przygotowania  deski do ikony.

Drewno

Najlepsze drewno do podobrazi to w naszych rejonach geograficznych: lipa, olcha i topola. Właśnie te gatunki drewna posiadają najlepsze właściwości fizyczne. Miękkie gatunki drewna posiadają małe naprężenia wewnętrzne, dzięki czemu paczenie deski jest zminimalizowane. Cały proces sezonowania i suszenia drewna dla naszych podobrazia zamyka się w min. 18 miesiącach. Wilgotność używanych przez nas desek nie przekracza 8% Deski klejone są naprzemiennie. Grubość gotowych podobrazi waha się między 24 a 27 mm Nie używamy drewna iglastego ze względu na jego żywiczenie.

Kowczeg z gr. kivotos zwany również arką to centralne wgłębienie w desce, w którym powstaje główne przedstawienie ikony. Ramka stworzona przez wgłębienie zwana jest polem. Czasami szerokość pola w ikonie była dość znaczna ponieważ malowano na niej, w klejmach, sceny z życia przedstawionej postaci. Standardowo szerokość pola to 10% szerokości całej deski. Granicą między kowczegiem a polem jest łuzga – zaokrąglony uskok. Różnica w poziomie kowczegu a pola to 4-5 mm W naszej pracowni można wykonać na życzenie Klienta każdy rodzaj kowczegu na dowolnie wybranym rozmiarze deski.

Szpongi to poprzeczne względem deski wzmocnienia wykonane z twardego gatunku drewna. Używamy zwykle dębu, buku, wiązu lub akacji. Szpongi mocowane są do deski na tzw. jaskółczy ogon bez użycia kleju, co umożliwia swobodne przesuwanie się podobrazia po szpongach. Wraz ze zmianą wilgotności otoczenia deski lub już gotowej ikony będzie można obserwować minimalne rozszerzanie się (zbyt duża wilgotność) lub kurczenie (za mała wilgotność) szerokości deski względem szpongów. Dlatego też tak ważne są parametry przechowywania podobrazia lub gotowej ikony.

Materiał do przeklejenia deski

Kolejnym etapem jest przyklejenie do deski materiału, który dodatkowo wzmacnia warstwę gruntu a także spełnia rolę tzw. warstwy szczepnej między deską a gruntem. Najlepszym materiałem do przeklejenia deski jest płótno lniane lub bawełniane. Nie może mieć żadnych domieszek syntetycznych oraz powinno być luźno tkane. Materiał przed użyciem należy zdekatyzować, czyli zahartować gorącą wodą lub parą wodną aby włókna nie ściągnęły się po ponownym namoczeniu.

Grunt klejowo-kredowy

Do wykonania gruntu klejowo kredowego używamy kleju króliczego i mieszanki kred. Jako plastyfikatora używamy oleju lnianego. Taki grunt nazywany jest lewkasem, z gr. leukos (biały). Każda warstwa położonego gruntu powinna być jak najcieńsza i schnąć w warunkach normalnych, bez przyspieszania. Ilość wszystkich warstw to zwykle 12 a grubość gruntu ok. 1 mm Najbardziej niepożądanym efektem jest gazowanie gruntu, co objawia się licznymi pękającymi bąbelkami gazu. Zależy to od wielu czynników – grubości warstwy, temperatury, wilgotności i szybkości schnięcia.

Szlifowanie

Ostatnim etapem przygotowania podobrazia jest szlifowanie. Od tej czynności zależy miedzy innymi jakość położonego pulmentu pod złocenia. Dlatego też przykładamy dużą wagę aby nasze deski były bardzo gładkie i równe. Szlifowanie wykonujemy zarówno ręcznie jaki i mechanicznie.