Złoto w ikonach

Najszlachetniejszy z metali, charakteryzujący się jasnym blaskiem, czystością i niezmiennością barwy – złoto. Wybrane do wypełnienia tła ikon oraz nimbów nie było uważane za pasujący kolor ale za „lśnienie” – symbol „niezniszczalnego, nieprzebranego, nieskazitelnego, niedostępnego blasku” – jak pisał jeden z ojców Kościoła w VI wieku. Złoto w ikonach zwane było „światłem”, „kolorem cesarskiej wieczności, spalającym wszystkie obiekty materialne”.

Do złocenia ikon wykorzystywano na początku czyste złoto w postaci cieniutkich płatków lub złoto w proszku zwane muszelkowym. Z czasem, ze względu na cenę tego kruszca, zastępowane było imitacjami z płatków srebra lub innych metali, które podbarwiano laserunkami.

Współczesne ikony również złocone są prawdziwym złotem jak również jego imitacją, np. szlagmetalem. Dostępne na rynku są różne odcienie złota i jego imitacji oraz płatki w kolorze srebra i miedzi.

W technice złocenia rozróżnia się kładzenie złota lub jego imitacji na mikstion lub pulment. Te dwie metody znacznie różnią się od siebie – pulment daje zdecydowanie piękniejszy efekt ponieważ umożliwia polerowanie złotych płatków. Ciekawostką jest, że kiedyś zamiast mikstionu (kleju pod złoto) używano czosnku – jego sok, po wtarciu w tło, tworzy lepką powierzchnię.
Dodatkową wartością przy złoceniu ikony jest światło świec, które oświetlając ikonę drga powodując migotliwy efekt świecenia ikony.